23 qershor 2021/ Eliza Gjediku/ Porta Vendore/ Tiranë
Teksa në çdo rrugë të Tiranës shikon ndërtime të reja, pallate që brenda muajsh arrijnë në disa kate, e me qindra apartamente të mbetura stok, çmimet duket se po ecin jashtë logjikës së tregut. Banka e Shqipërisë deklaron se banesat janë shtrenjtuar me 48.6% në rang vendi krahasuar me vitin 2013.
Ëndrra e çdo familje të re është pasja e një apartamenti, por realizimi i saj po bëhet çdo ditë e më e vështirë. Shkak për këtë janë çmimet e larta të apartamenteve, e që po detyrojnë qytetarët t’i drejtohen dyerve të bankave për të marrë kredi. Mirëpo edhe marrja e kredisë kërkon një kapital monetar të konsiderueshëm si dhe duhet të lësh një garanci, që në të shumtën e rasteve është një pasuri e paluajtshme.
Për të mbështetur familjet nga këto kërkesa, si dhe nga normat e larta të interesit që aplikohen nga bankat, Bashkia e Tiranës ka hapur disa herë thirrje për kredi të buta, ku norma e interesit është e ulët, si dhe për përfitimin e huas ku bashkia del garant. Nga kjo ndihmë kanë përfituar me qindra familje.
Porta Vendore sjell rastin e një vajze 26-vjeçe nga Tirana, të cilës kredia e butë i ka rikthyer shpresën e blerjes së një apartamenti që deri më tani i ishte ‘mohuar’ nga çmimet e shtrenjta të apartamenteve në kryeqytet.
Artjola Hasani, është nënë e një fëmije dhe për të dëshira më e madhe që ajo ka është pasja e një strehe për t’i siguruar një jetë më të mirë fëmijës së saj.
“Familja jonë e vogël përbëhet nga 3 anëtarë, unë im shoq dhe djali. Iniciativa jonë për të aplikuar ka qenë dëshirë e imja dhe e bashkëshortit njëkohësisht. Menduam se është shumë në favorin tonë dhe aq më tepër për t’i siguruar fëmijës tonë diçka në të ardhmen”, thotë Artjola, teksa tregon se për familjen e saj ishte e pamundur blerja e shtëpisë pasi të ardhurat që sigurojnë nga puna nuk janë të mjaftueshme.
“Për sa i përket çmimeve të apartamenteve në Tiranë do të thosha se janë rritur ndjeshëm në krahasim me disa vite më parë. Në këtë mënyrë dhe duke marrë parasysh të ardhurat e familjes tonë, nuk do të mund t’i përballonim çmimet e tregut për të blerë një shtëpi”, pohon Artjola.
Familja me tre pjesëtar tanimë është në kërkim të një apartamenti, që i përshtatet vlerës së përfituar nga kredia e butë.
“Vlera e kredisë se butë llogaritet në bazë të frymëve te familjes kështu që nëse bëjmë një rrumbullakosje të vlerës, përfituam 54 milionë lekë. Në fakt jemi akoma duke kërkuar sepse duhet bërë edhe një vlerësim paraprak nga banka mbi pronën”, vijon më tej 26-vjeçarja.
Artjola ka pasur mbështetjen e bashkëshortit të saj për të aplikuar. 26-vjeçarja tregon për Portën Vendore se ishte ajo që aplikoi në emër të bashkëshortit të saj.
“Ketë vit me shpresën se do të mund të na jepej mundësia e blerjes së një apartamenti nëpërmjet përfitimit të kredisë së butë, ne morëm iniciativën dhe aplikuam. Mendoj se kredia e butë është një mbështetje për çdo familje të re dhe do të ftoja çdo familje që të merrte guximin dhe të bëhej pjesë e skemës së kredisë së butë”, shprehet e reja.
Bashkia e Tiranës vetëm gjatë vitit të kaluar ka miratuar 842 kredi të buta për qytetarët, të cilët mund të marrin kredi me interesa të ulëta, pasi një pjesë e tyre subvencionohet nga bashkia. Ndërkohë një thirrje tjetër për kredi të buta pritet të hapet së shpejti, për të gjithë qytetarët e regjistruar pranë Zyrave të gjendjes civile të Bashkisë Tiranë.
Kryeqytetit, kantier ndërtimesh me rritje çmimesh
“Indeksi Fischer i Çmimit të Banesave në rang vendi shënoi rritje me 48.6% në krahasim me nivelin e periudhës bazë (viti 2013) dhe rritje me 6.2% ndaj gjashtëmujorit të mëparshëm. Indeksi i Çmimit për Tiranën u rrit me 46.7% ndaj periudhës bazë dhe me 2.3% ndaj periudhës paraardhëse”, thuhet në Vrojtimin e kryer nga Banka e Shqipërisë mbi “Ecurinë e Tregut të Pasurive të Paluajtshme në Shqipëri” në 6 mujorin e dytë të vitit 2020.
Raporti mbi ecurinë e pasurive te paluajtshme është publikuar më 30 prill 2021, dhe është zhvilluar për periudhën qershor-dhjetor 2020. Anketa e realizuar për këtë periudhë ka patur një kampion të përbërë nga 230 shoqëri ndërtimi dhe agjentësh të tregtimit të pasurive të paluajtshme, ndërsa pyetësori u plotësuar nga 181 subjekte ose nga 79% e kampionit . Ndërsa viti 2013 merret si referencë për çmimet bazë, me të cilat Banka e Shqipërisë bën analizat mbi këtë sektor.
Kryeqyteti është më i prekuri nga tendenca e rritjes së çmimeve, të cilat janë kthyer deri diku në të papërballueshme për xhepin e qytetarëve, për këtë arsye pjesa më e madhe e banesave po blihet nga shtetas që jetojnë jashtë vendit ose me kredi.
Çmimet e banesave kanë qenë 16% më të shtrenjta në gjashtëmujorin e dytë të vitit 2020, sesa në gjashtëmujorin e parë të vitit. Ky shtrenjtim sipas ekspertëve nuk është fenomen i muajve të fundit, por që ka nisur nga viti 2015. Agjentët imobiliar listojnë një sërë faktorësh që kanë sjellë këtë rritje të ndjeshme të çmimeve e kryesisht të ndërtimeve të reja.
“Rritja e çmimeve vjen për disa arsye: rritja shumë e lartë e taksave lokale dhe pagesa e tyre up-front, rritja e kostos së ndërtimit për shkak të implementimit të një standardi të ri me të lartë në kualitet dhe zgjidhje, rritja e kostos së fuqisë punëtore me pothuajse 50% për shkak të kërkesës së rritur ndërkohë që punëtorët e kualifikuar kanë emigruar dhe cash informal ka sjellë shitje të njësive e si rrjedhojë incentive në shitje”, shprehet përfaqësuesja e një Real Estate, Juliana Nela.
Edhe inxhinieri Lefter Sila liston një sërë faktorësh. “Së pari është rritur shumë përqindja e pronarëve të truallit, marrin shumë pronarët. Së dyti janë rritur taksat 8% është taksa e infrastrukturës, plus 1% e kostos dhe 3% e strehimit social që merr bashkia. Lartësia e kateve është ulur dhe volumi i ndërtimit është ulur, kështu që nuk ka shumë sipërfaqe për tu shitur, pasi ndërtuesi e mban vetë, një pjesë e jep me klering dhe një pjesë e merr pronari dhe mbetet shumë pak për tu shitur. Nga ana tjetër duke pritur 5-6 vite për një leje ndërtimi, ndërtuesi ka pritur shumë dhe duhet të nxirren lekët që ai ka shpenzuar. Cilësia patjetër është rritur. Tani cilësia është më e mirë se ndërtimet e para vitit 2015. Ndikim kanë edhe parkingjet 2-3 kate nën tokë”, shprehet agjenti imobiliar dhe inxhinieri Lefter Sila.
Aktualisht, në Bashkinë e Tiranës ndërtuesit paguajnë taksën e ndikimit në infrastrukturë, taksën e aplikimit për lejen e ndërtimit si dhe taksën për strehimin social.
Përqendrimi i kërkesës për ndërtime dhe banesa në epiqendrën e vendit është një tjetër shkak që ka sjellë rritje të shpejtë të çmimit të apartamenteve jo vetëm për blerje por edhe për qiratë. Elona Shehu eksperte e ekonomisë teksa analizon situatën thotë se përpos taksave që shpesh kritikohen ndër faktorët kryesor liston edhe lëvizjet demografike.
“Ndër faktorët mund të listojmë, kërkesën e lartë për qira dhe blerje apartamentesh, tokë ose shtëpi kryesisht në Tiranë. Vendndodhja gjeografike e truallit, shtëpisë apo apartamentit. Pasiguria për të ardhmen, migrimi i shqiptarëve drejt Tiranës. Po ashtu shkak është edhe mënyra e ndërtimit duke kërkuar gjithmonë banesa cilësore dhe inovacioni duke shkuar drejt banesave ekologjike po aplikohet kryesisht në këto apartamente që kanë çmime shumë të larta. Një faktor tjetër konsiderohen edhe taksat e lejes së ndërtimit, siguracionet e banesave, taksat sociale dhe përgatitja e të gjithë dokumentacionit të nevojshëm deri në përfitimin e titullit të pronësisë për secilin blerës. Kosto këto që përballohen nga ndërtuesi dhe ndikojnë në rritjen e çmimit të tregtimit të apartamenteve”, përgjigjet ekspertja Shehu.
Nga ana tjetër eksperti i ekonomisë Zef Preçi, përpos faktorëve të lartpërmendur këtë shtrenjtim e lidh edhe me futjen në këtë sektor të parave me origjinë kriminale.
“Ndër faktorët ‘tradicionale’ mund të përmendim faktin se zonat e preferuara, kryesisht qendra e qyteti është e kufizuar dhe për rrjedhoje natyrshëm çmimi tenton të rritet për shkak të ofertës së kufizuar. Ndërkaq pompimi në ekonomi i parave me origjinë kriminale duket se ka ndikuar fuqishëm në një kërkesë të pazakontë dhe që më sa duket po ‘çan rrjetën’ ndaj këtyre parave nga ana e agjencive ligje-zbatuese. Më pak duket se kanë ndikuar faktorë të tjerë si rritja e taksave apo përmirësimi i cilësisë së ndërtimeve të reja, etj”, sqaron eksperti për ekonominë Zef Preçi. Në vitin 2019 Shqipëria u rikthye në listën gri nga Moneyval, për shkak të rreziku që paraqiste për pastrim parash. Më pas një sërë raportesh ndërkombëtare e kanë lidhur këtë fenomen me sektorin e ndërtimit. Në një studim të Iniciativës Globale Kundër Krimit të Organizuar Ndërkombëtar të kryer për vitin 2019 thuhej se në Shqipëri pastrohet çdo vit 280–700 milionë euro. Më tej i njëjti raport kishte dalë në konkluzionin që në vitet 2019-2019, 60% vlerës së përdorur në ndërtime vinte nga rrugë të pista.
“Nga 141 kompani që fituan leje ndërtimi për ndërtesa më të larta se gjashtë kate, gjatë periudhës 2017–2019, 59 për qind e tyre nuk i kishte burimet financiare për të përfunduar ndërtesat. Sipas bilanceve të këtyre kompanive, të ardhurat e tyre ishin minimale, dhe nuk kishin prona apo kredi që mund t’i lejonte që të kryenin investime të tilla. Sipas vlerësimeve tona, afërsisht 60 për qind e kësaj vlere vinte nga para të pista, afro 240 milionë euro”, thuhet në studimin e incentivës Globale kundër Krimit të Organizuar.
Po i njëjti institucion në një raport të publikuar së fundmi thotë se paratë e pista po pastrohen në ndërtim dhe në rezidencat e bregdetit, dhe që për pasojë janë dyfishuar çmimet e apartamenteve.
“Midis 2017 dhe 2020, Tirana përjetoi një bum ndërtimi dhe një rritje çmimet e pronave. Ndërsa çmimi për metër katror i një apartamenti mesatar banimi në Tiranë ishte rreth 861 € në 2017, tani ka arritur në 1 400– 2 000 € në 2020 – pothuajse dyfishuar. Në Vlorë, grupet kriminale pretendohet se kanë investuar në sektorin e turizmit, përfshirë në hotele luksoze në bregdet. Ekspertë kanë argumentuar se kjo rritje nuk mund të shpjegohet me kërkesë më të lartë nga ekonomia reale ose nga rritja e të ardhurave zyrtare, por përkundrazi drejtohet kryesisht nga paraja e gatshme nga krimi i organizuar dhe korrupsioni i cili është investuar në ndërtim”, thuhet në raportin më të fundit të Incentivës Globale.
Nga ana tjetër për arsye sigurie bankat herë pas here kanë kërkuar që në lejet e ndërtimit, të vendosen kushte financiare, dhe përpara se ajo të miratohet të depozitohet një pjesë e parave në bankë. Pra nëse një investim që kushton 100 mijë euro, 30-50% e vlerës të depozitohet në bankë, pasi sipas tyre nuk është normale që një person që ka të deklaruara 30 mijë euro të bëjë një ndërtim që kap vlerën e miliona eurove.
Vetëm gjatë vitit 2020 sipas të dhënave të INSTAT janë miratuar 961 leje ndërtimi nga 1094 leje që u dhanë në vitin 2019.
Por sa i takon fenomenit të rritjes së çmimeve, një tjetër këndvështrim vjen nga Arbër Brahaj, i cili thotë se ndikim në këtë bum ndërtimesh, pa marrë parasysh kërkesën e qytetarëve për të blerë, kanë edhe mundësitë e pakta që kanë sipërmarrësit për të investuar.
“Me i rëndësishëm si faktor është pamundësia e investimit në fusha të tjera. Nëse një individ apo familje ka një bazë kursimesh prej x lekë me normat aktuale të interesit në Bankë nuk ka asnjë benefit për ta mbajtur llogarinë aty. Tregu i qiradhënies ndërkohë është tejet aktiv dhe kërkesa ka qenë e lartë dhe në rritje të vazhdueshme gjatë viteve të shkuara. Kjo sjellë si pasojë që shumë para të dalin nga bankat dhe të investohen në prona të paluajtshme me qëllim qiradhënien. Në një rast hipotetik që një familje ka kursime prej 50.000 euro dhe i mban në bankë pas tatimit ajo fiton rreth 250 euro në vit. Në të njëjtën kohë nëse me këto para blen një pasuri dhe e jep me qira të ardhurat nga ky investim janë rreth 2500-3000 euro”, përgjigjet Arbër Brahaj.
Përpos këtyre faktorëve, sipërmarrësi dhe ndërtuesi Zef Shtjefni thotë se edhe çmimet e luhatshme të produkteve të importit kanë dhënë ndikimin e tyre në këtë rritje të çmimeve.
“Vështirësitë e prodhimit të materialeve të ndërtimit janë shtuar me shtrëngesat e COVID dhe po kështu edhe çmimet materialet që vijnë nga importi janë rritur. Nga ana tjetër shihet që kërkesa në treg për banesa nuk ka rënë akoma. Neve importojmë aktualisht koksin që është lënda e parë djegëse, e cila është rritur me 30%. Kjo reflektohet menjëherë nëse rritjen e çmimit të produktit. Po kështu edhe materialet si: nafta,vajrat dhe pjesët e ndryshme të këmbimit. Vështirësitë në transport dhe lëvizje të mallrave reflektohen direkt në çmim”, shprehet eksperti dhe ndërtuesi Shtjefni.
Vetë ndërtuesit shkakun kryesor e gjejnë tek taksat e larta. Sekretari i Shoqatës së Ndërtuesve, Arben Dervishi, thotë për Portën Vendore se taksat kanë qenë të pa-konsultuara dhe janë më të larta se vendet fqinje
“Taksat e pushtetit lokal janë kritikuar nga ana e Shoqatës së Ndërtuesve, janë kritikuar sepse ato: Nuk janë konsultuar asnjëherë me grupet e interesit, por janë vendosur në mënyrë arbitrare. Janë të larta krahasuar me vendet fqinje të rajonit (Kosova, Mali Zi). Nga ana tjetër megjithëse janë vendosur ende ndërtuesit nuk i marrin shërbimet për të cilat ato paguajnë (lidhja e ujë, energji, kanalizimet dhe rrjetet e tjera infrastrukturore). Të gjitha këto lidhje i bëjnë ndërtuesit me fondet e tyre, çka bën të rriten kostot”, pohon Dervishi.
Debati i fundit sa i takon taksave është për 3% e strehimit social. Sipas ndërtuesve, ky vendim bie ndesh me parimet e konkurrencës.
“Ne si ndërtues kemi kërkuar që te shfuqizohet taksa 3%, ndërsa për taksën 8% ne kërkojmë që ajo të mos bazohet në çmimin e shitjes por në çmimin real të ndërtimit. Ne kemi kërkuar që si Qeveria ashtu dhe pushteti lokal të ulet dhe të diskutojë me grupet e interesit për çdo ndryshim qe ata bëjnë në taksat”, thotë Dervishi.
Prej vitit 2017 taksa e ndërtimit në Tiranë është 8% e çmimit referencë të shitjes në bazë të zonës. Konkretisht në rast se një metër katror për shitje në zonën e Astirit është 80,000 mijë lekë, 4,600 është taksa e infrastrukturës, që i merret pronarit dhe arkëtohet në buxhetin e Bashkisë. Vetëm nga kjo taksë, në 6- mujorin e parë të vitit të kaluar, bashkia e Tiranës ka mbledhur 4.9 miliardë lekë. Ndërkohë që taksa e aplikimit për lejen e ndërtimit është 1%, dhe duke filluar nga 2019 aplikohet taksa e banesave sociale e cila është 3% e sipërfaqes së ndërtimit. Ky vendim parashikon që çdo ndërtues që zhvillon një pronë në Tiranë, me sipërfaqe ndërtimore banimi mbi 2000 metra katrorë, duhet të japë në këmbim për strehim social 3% të sipërfaqes totale të ndërtimit që ka kryer. Për të shfuqizuar këtë vendim shoqata e ndërtuesve ngriti padi në Gjykatën Kushtetuese, kërkesë që pas shqyrtimit u rrëzua, pasi u konstatua mungesë legjitimimi në drejtim të përfaqësimit të palës kërkuese.
E bukura kushton shumë! Ekspertët: Arredimi i shtëpisë po rrit çmimet!
Trendi i viteve të fundit është edhe kërkesa për të marrë me qira apo për të blerë një shtëpi që është e mobiluar. Automatikisht kjo kërkesë sipas ekspertëve ka ndikuar në rritjen e çmimeve.
“Ne çmimin e qirasë ndikon shumë cilësia e mobilimit dhe objektit. Ne mobilimet bazike e objekte mesatare qiratë paraqesin stabilitet. Ndërkohë që në mobilime design, me pajisje e orendi më të kushtueshme, çmimet janë konsiderueshëm më të larta me qëllimin për të dhënë një kthim të investimit të kryer nga pronari i objektit”, pohon Juliana.
Të njëjtin mendim ndan edhe kolegu tjetër i agjencisë imobiliare.
“Shtëpitë e mobiluara rrisin koston e qerasë. Duhet kuptuar që mobilimi është vlerë e shtuar mbi çmimin e pronës dhe si e tillë do sjellë automatikisht rritje të qerasë. Po të shtosh dhe faktorin që mobilimi është i amortizueshëm brenda 7-8 vite qiradhënie, atëherë çmimi i këtyre pronave rritet akoma më shumë”, thotë Brahaj.
Zonat ‘VIP’ në Tiranë, aty ku as shtresa e mesme nuk blen dot një banesë!
Zona e Ish-Bllokut, pjesa tek Garda për të vijuar me kodrat e liqenit artificial, zonat përreth qendrës si dhe vilat e apartamentet tek zona e TEG-ut, janë pikat e konsideruara ‘VIP’ në kryeqytet.
Në këto destinacionet, çmimet për metër katror për shitje arrijnë në 4000 euro, ndërkohë që çmimi më i ulët arrin në 1300-1500 euro/m2.
“Zonat më të kushtueshme janë zona e Bllokut, Garda, RTSH dhe Liqeni. Çmimet, sikurse janë përmendur dhe me sipër janë rritur kryesisht në objektet e reja, ndërkohë që në objektet ekzistuese paraqesin një rritje të lehtë e në plot raste të njëjtat çmime. Njësoj dhe qiratë kanë rritje të vogël në objektet e ndërtuara më parë. Rritje të konsiderueshme të qirave ka kryesisht për objektet e reja me arredime shumë cilësore që i përgjigjen investimit të kryer. Çmimi varion nga 1’600 – 4’000 Euro/m2 ne varësi të vendndodhjes dhe objektit”, thotë për Portën Vendore, Juliana Nela.
“Zona më shtrenjtë në Tiranë ka qenë dhe vazhdon të mbetet zona përreth Liceut artistik apo më qartë nga ETC deri tek Mac Hotel. Çmimet në këtë zonë në disa raste është afruar dhe 4000 euro/m2 dhe nuk pritet të ketë trend në ulje. Në vazhdim si zona elitare janë një numër i vogël pallatesh në hyrjen e Parkut të liqenit dhe zona rezidenciale pranë TEG” pohon Arbër Brahaj.
“Zona e bllokut, rreth qendrës dhe e televizionit janë zonat më të kushtueshme. Ndërtimet e tanishme në këto zona janë 3000-3300 euro metri katror. Ndërsa ndërtimet e pas vitit 2015 kanë si çmim 2000-2500 euro metri katror”, thotë inxhinieri Lefter Sila.
Jo vetëm për shitjet, por çmimet kanë njohur rritje edhe për qiratë, ku në zonat e lartpërmendura 1 metër katror për qira është 10-15 euro.
“Për sa i takon qerase zonat janë po këto me çmimet më të larta me banim me çmime që janë midis 10-15 euro/m2/muaj për qiradhënien. Zona me kërkesën më të lartë ka qenë ajo e vilave rezidenciale pranë TEG”, sqaron Brahaj.
Këto çmime që shpesh janë konsideruar jashtë logjikës së tregut, kanë bërë që edhe numri i shitjeve të reduktohet, ose pronat të shiten poshtë çmimit fillestar. Banka e Shqipërisë thotë se nga qershori në dhjetor, numri i përgjithshëm i pronave të shitura ishte rreth 23% më i ulët. Nga ana tjetër sipas anketës së bankës qendrore 72%, e pronave është shitur poshtë çmimit fillestar të vënë nga shitësit.
Të gjitha shqetësimet dhe deklaratat e ekspertëve që çmimet kanë arritur në vlera ‘jo normale’, konfirmohen nga institucionet shtetërore, që raportojnë se pronat tashmë po blihen me kredi.
“Sipas agjentëve, rreth 60% e pronave për banim dhe e atyre për përdorim tregtar të shitura prej tyre janë blerë me hua bankare. 80% e këtyre pronave rezultojnë të blera me kredi që mbulojnë deri në 80% të vlerës së pronës. Të pyetur mbi rezidencën e blerësve, agjentët raportojnë se rreth 36% e banesave dhe pronave tregtare u janë shitur shtetasve jo-rezidentë në Shqipëri”, thuhet në raportin e Bankës së Shqipërisë.
Por vjen një moment që shlyerja e kredisë së marrë për të blerë një apartament bëhet e papërballueshme, pasi kostot e jetesës rriten nga viti në vit.
“Nëse i referohemi një familjeje me katër anëtar me të ardhura mesatare, duke njohur kostot e jetesës, kryesisht në kryeqytet, bëhet e vështirë. Jo vetëm prej procedurave që bankat ndjekin dhe vështirësia rritet, por, edhe nëse arrihet të përfitohet kredia, vështirësia që krijon shlyerja e saj në nivelin normal të jetesës është i dukshëm”, i këtij mendimi është ekspertja e ekonomisë Elona Shehu.
Ndërkohë përfaqësuesit e agjencive imobilare thonë se mundësitë për të blerë një pronë për familje me të ardhura mesatare janë vetëm në zona periferike dhe jo ndërtime të reja.
“Një familje me të ardhura mesatare, me shumë mund do të blejë një apartament shumë larg me një vlerë të ulët, Astir, Fresk apo Casa Italia”, shprehet inxhinieri Sila.
Periferia po mposht modernen?
Edhe pse pandemia dhe tërmeti nuk listohen ndër shkaktarët e shtrenjtimit të pronave, ata kanë ndryshuar sjelljen konsumatore. Ashtu si në shumë aspekte të tjera, tërmeti dhe pandemia kanë bërë që qytetarët të kërkojnë katet e para të pallateve, dhe nga ana tjetër si pasojë e ‘stresit’ që shkaktoi karantina, po kërkohet gjithnjë e më shumë periferia.
“Pandemia më shumë se ka ndikuar tek çmimet, ka ndryshuar sjelljen e qytetarëve të cilët kërkojnë katet e ulta dhe më shumë po preferojnë periferinë”, tha agjenti imobiliar Lefter Sila.
“Pandemia e bëri banesën edhe më të rëndësishme dhe shume individë kuptuan nevojën e shtuar për hapësirë ose shkëputjen nga familja e madhe. Njëkohësisht dhe tërmeti pati impaktin e vete në rritjen e ndërgjegjësimit për objekte cilësore e të sigurta dhe një analizë më të kujdesshme kosto/cilësi/vendndodhje”, përgjigjet përfaqësuesja e një agjencie Juliana Nela.
Jo vetëm qytetarët por edhe ndërtuesit po shkojnë drejt ngritjes së komplekseve dhe vilave në zona periferike.
“Në periferi po dalin tani për dy arsye: E para se në qendër tashmë trojet janë gjithnjë e më pak. Dhe e dyta sepse në periferi ka mundësi të organizosh një lagje me një projekt shumë më të plotë e më të mirë me të gjithë shërbimet brenda. Po kështu edhe çmimi i truallit është më i lirë dhe e lejon një ndërtim të tillë më cilësor. Kjo mendoj është vetëm fillimi i zgjerimit të kryeqytetit”, sqaron Zef Shtjefni.
Këtë sjellje të re e konfirmojnë edhe anketa e bankës së Shqipërisë, pasi 68% e pronave të shitura kanë qenë në periferi dhe jashtë qytetit.
Pritshmëritë si nga agjentët imobilar të intervistuar nga Porta Vendore ashtu edhe nga Banka e Shqipërisë janë që çmimet do të mbeten në të njëjtat nivele.
“Ne tërësi, siç është konfiguruar tregu është pothuaj e pamundur që të këtë ulje çmimesh për ndërtimet e 5 viteve të fundit dhe ato që janë në ndërtim. Blerësit për momentin janë të prirur drejt këtyre pronave dhe amortizimi i ndërtimeve 1960-2010 sjell një rritje të çmimeve. Ulje parashikohet të ketë vetëm në ndërtimet 1960-1990, ato që quhen ndërtimet e komunizmi,t si pasojë e amortizimit, por dhe kjo ulje çmimesh është një investim me rrezik”, thotë Arbër Brahaj, teksa shton se kjo rritje e çmimeve po zhduk traditën e krijuar që ‘çiftet e reja të kenë një pronë të tyren’.
Pas kësaj situate pikëpyetja që ngrihet është ‘A ka zgjidhje?’
Vendosja e çmimeve tavan për maksimumin që mund të arrijnë çmimet është zgjidhje sipas pedagoges dhe ekspertes Elona Shehu.
“Vendosja e çmimeve referencë tavan sipas zonave, për të minimizuar abuzimet me çmimin e apartamenteve. Krijimi i politikave për të zhvilluar edhe sektorët kryesorë në qytetet dhe fshatrat e tjera të Shqipërisë, për të mos pasur domosdoshmëri migrimin drejt Tiranës, duke e parë këtë të fundit si të vetmen shpresë për të punuar, jetuar dhe arritur ambiciet personale”, shprehet Shehu.
